Odbieramy i zagospodarowujemy
EST. 2014
Utylizacja sprzętu elektronicznego
Na rynku pojawia się coraz więcej sprzętów elektronicznych. Mają one rzecz jasna swój termin przydatności, co oznacza, że po pewnym czasie ulegają uszkodzeniu. Niekiedy kwestia ich naprawy jest nieopłacalna i pojawia się kwestia sposobu utylizacji elektronicznych śmieci. W jaki sposób to odpowiednio robić? Gdzie należy je oddawać zgodnie z przepisami?
Dlaczego utylizacja sprzętu elektronicznego jest tak ważna?
Popularyzacja ochrony środowiska i przepisów dot. utylizowania zużytego sprzętu trwa od dłuższego czasu, jednak w dalszym ciągu nie wszyscy stosują się do aktualnych trendów. Nie jest to dobra praktyka z wielu względów. Nie może się to tak odbywać – kwestia recyklingu zużytego sprzętu dla niektórych jest jeszcze tajemnicą.
Osoby z wielu gospodarstw domowych rezygnują z wyrzucania elektroniki i zostawiają ją „na wszelki wypadek”, inni sprzedają zepsuty sprzęt z nadzieją, że znajdzie się nabywca na poszczególne jego komponenty, a jeszcze inni kompletnie zapominają o sprawie i trzymają urządzenie w garażu czy komórce. Żadne z tych rozwiązań nie jest idealne dla ekosystemu, biorąc pod uwagę aktualne przepisy, ale i środowisko.
Co jednak najważniejsze, elektrośmieci mogą być groźne dla naszego zdrowia i środowiska. W związku z tym, jeśli członkowie gospodarstw domowych nie wyrzucają zużytego sprzętu, po pewnym czasie zaczyna wydzielać toksyczne substancje, które następnie przenikają do powietrza, wody, gleby lub naszej skóry.
Długotrwały kontakt z tymi substancjami nie jest bezpieczny i może przyczynić się do licznych chorób. Przyczyniamy się też w ten sposób w konsekwencji do pogorszenia sytuacji środowiskowej.
Czym jest zużyty sprzęt elektroniczny?
Listę odpadów, które zalicza się do kategorii odpadów elektronicznych można podzielić według kategorii. Wśród nich znajdują się następujące rodzaje:
- sprzęt działający na zasadzie wymiany temperatury – są to między innymi chłodziarki, zamrażarki, urządzenia klimatyzacyjne, pompy ciepła, osuszarki, grzejniki oliwne z odzysku i tym podobne,
- lampy – chodzi zarówno o taki sprzęt oświetleniowy, jak lampy fluorescencyjne, ale i również lampy sodowe, diody LED i inne. Wyjątkiem jest zwykła żarówka, którą można wyrzucać do odpadów zmieszanych,
- urządzenia z ekranami, ekrany i monitory – chodzi głównie o urządzenia o powierzchni większej niż 100 centymetrów, takie jak laptopy czy notebooki,
- sprzęt wielkogabarytowy – komputery osobiste, większe urządzenia RTV i AGD, takie jak lodówki, drukarki, kserokopiarki, automaty, panele fotowoltaiczne i inne przykłady tego typu urządzeń,
- sprzęt małogabarytowy – do tej grupy należą małogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego, zabawki elektryczne, narzędzia, przyrządy elektryczne do higieny i pielęgnacji, kalkulatory, elementy instalacji cieplnej, wagi elektroniczne, żelazka itp.,
- mniejsze urządzenia – do tej kategorii zalicza się smartfony i telefony komórkowe, routery, kalkulatory kieszonkowe, elektroniczny sprzęt rekreacyjny z odzysku czy mniejsze drukarki.
Jak powinna wyglądać utylizacja zużytego sprzętu elektrycznego?
Sprzęt przeznaczony do utylizacji, nie nadający się do obrotu można oddać między innymi do specjalnego zakładu przetwarzania, czyli Punktu Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK). Do punktów zbierania zużytego sprzętu można oddawać różne rodzaje śmieci, a wśród nich właśnie elektronikę.
Przed wizytą warto się dowiedzieć, czy dany punkt na pewno w sposób bezpieczny przyjmie określoną ilość odpadów. Zakłady przetwarzania śmieci elektrycznych znajdują się w niemal każdej gminie, a ich adresy znajdują się na ich stronach internetowych.
Wiele rodzajów zużytej elektroniki można również zostawić w punkcie sprzedaży, w którym dany sprzęt był kupowany. Sklepy o powierzchni co najmniej 400 metrów kwadratowych są natomiast zobligowane do przyjęcia zużytego sprzętu, nawet jeśli nie doszło w nim do wcześniejszych zakupów.
Co ważne – zostawiany w sklepach zużyty sprzęt nie może przekraczać 25 centymetrów zewnętrznych wymiarów. Pracownicy sklepu mogą jednak odmówić przyjęcia zużytego sprzętu, jeśli mogą one zagrażać życiu lub zdrowiu (np. rozlane baterie).
W niektórych polskich miastach można znaleźć specjalne kontenery, skupiające się właśnie na zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym. Warto jednak pamiętać, że zazwyczaj można do nich wrzucać jedynie odpady małogabarytowe, takie jak małe świetlówki, kable czy ładowarki.
Baterie jako szczególna grupa odpadów
Spośród wszystkich rodzajów odpadów elektronicznych, najliczniejszą stanowią zużyte baterie. Są one używane do zasilania niezliczonej liczby urządzeń, takich jak laptopy, piloty do telewizora, zegarki czy lampki biurkowe. Podobnie jak inny zużyty sprzęt elektroniczny, również i w ich przypadku należy pamiętać, aby je utylizować na podstawie określonych zasad.
Pamiętaj – zużyte baterie nie mogą być wyrzucone do zwykłego kosza z innymi odpadami. Zakład przetwarzania nie jest także jedynym miejscem ich oddawania. Z racji popularyzacji trendów środowiskowych, można je zostawiać w znacznie większej liczbie miejsc.
W wielu placówkach, takich jak poczta czy supermarkety znajdują się specjalne strefy do zbierania zużytego sprzętu, w których można zostawić ten rodzaj elektroniki. Najczęściej znajdują się one zaraz przy wejściu, przy innych odpadach. Jeśli takowych nie ma, warto skontaktować się z obsługą lub pracownikiem i zapytać o możliwość zostawienia baterii.
Odbiór elektrośmieci spod domu
W sieci można znaleźć informacje na temat wielu firm, które oferują odbiór odpadów wielkogabarytowych spod domu. W przypadku posiadania sporej ilości elektronicznych odpadów, może dojść do ich przekazania w bardzo wygodny sposób, a wyrzucenie jest komfortowe.
Często tego typu usługi są bezpłatne i można w ten sposób pozbyć się długo zalegających w garażu lodówek, pralek, zmywarek, ale także mniejszych urządzeń, jak telefon komórkowy, komputery osobiste, monitory czy ekspresy do kawy. Co jednak istotne, oddawany sprzęt elektryczny musi być kompletny. Zamów więc odbiór, a sprzęt dostarczony będzie do właściwego miejsca.
W wielu przypadkach zarządcy nieruchomości umieszczają w ogólnie dostępnym miejscu informacje o terminach, w których dochodzi do odbioru odpadów sprzętu wielkogabarytowego oraz mniejszych elementów związanych z elektroniką. Zazwyczaj są one ustalane z góry na dłuższy okres, dzięki czemu można dokładnie przemyśleć, które sprzęty będą przekazywane.
Co mówią przepisy prawne o zużytym sprzęcie elektrycznym?
Zgodnie z przepisami polskiego prawa, nieprawidłowy recykling elektroniki może skutkować karami. Jeśli ktokolwiek porzuci zużyty sprzęt elektryczny w miejscu nieodpowiednim, takim jak zwykły śmietnik czy las grozi kara grzywny do pięciu tysięcy złotych.
Niesie to za sobą również konsekwencje środowiskowe, dlatego tak ważne jest, aby pozbywać się urządzeń elektronicznych w sposób zgodny z zaleceniami. Regulacje w tym zakresie dyktuje ustawa z dnia 29 lipca 2005 roku o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz.U. z 2005r. Nr 180, poz. 1495 tj.).
Utylizacja sprzętu elektronicznego to bardzo ważny aspekt środowiskowy.