Czy plastik to tworzywo sztuczne?

Mówiąc o recyklingu, często spotykamy się z pojęciem plastik. Jest to potoczna nazwa materiałów wyprodukowanych z wykorzystaniem syntetycznych polimerów. W odróżnieniu od biopolimerów występujących naturalnie, polimery syntetyczne produkowane są w laboratoriach, jako produkty syntezy substancji organicznych – ropy i węgla.

Istnieje sześć głównych rodzajów tworzyw sztucznych: politereftalan etylenu (PET, używany głównie w produkcji butelek), polietylen o wysokiej gęstości (HDPE, podobnie jak PET – również głównie butelki a ponadto pojemniki na produkty mleczne, jeden z najbezpieczniejszych tworzyw), polichlorek winylu (PVC, budownictwo, medycyna), polietylen o niskiej gęstości (LDPE, plastikowe torby, folie, trudniejszy w recyklingu niż jego odpowiednik o wyższej gęstości – HDPE), polipropylen (PP, pojemniki na jogurty, butelki na leki i skrzynki na elektronikę) oraz polistyren (PS, materiały izolujące stosowane w budownictwie i obróbce żywności, rury kwasoodporne, części samochodów). Dzięki wszechstronności i niskim kosztom produkcji, tworzywa sztuczne wykorzystywane są w wielu procesach produkcyjnych m.in opakowań, zabawek, elektroniki czy odzieży.

Czy wszystkie tworzywa sztuczne nadają się do recyklingu?

Teoretycznie wszystkie rodzaje tworzyw sztucznych nadają się do ponownego wykorzystania. W praktyce niestety, przetwarzanie wielu z nich nie jest możliwe, ze względu na ich zanieczyszczenie bądź brak odpowiednich technologii. Materiały nieobjęte recyklingiem są składowane na wysypiskach bądź poddawane spalaniu w odpowiednich spalarniach.

Plastikowa butelka, torba jednorazowa i opakowania po produktach spożywczych to odpady plastikowe najczęściej poddawane segregacji. Zwykle w ich produkcji używa się HDPE , LDPE lub PP. Pamiętaj: poddawaj recyklingowi tylko tworzywa sztuczne z numerami 1 – 5 na dnie. Pozostałe nie mogą być przetwarzane ze względu na zawarte w nich toksyczne związki bądź brak odpowiedniej technologii.

Jak Polska realizuje recykling plastiku?

Rozporządzenie Ministra Środowiska oraz stanowi najważniejszy dokument regulujący kwestię selektywnego zbierania odpadów. Wytyczne pokrywają się z projektami zgłaszanymi przez Parlament Europejski. Jak wynika z ostatnich danych głównego urzędu statystycznego, Polacy wytwarzają ponad 13 mln ton śmieci rocznie. Liczba wydaje się być przerażająca tym bardziej, że pod względem wytwarzania odpadów zajmujemy przedostatnie miejsce w Europie (pierwsze miejsce zajmuje Dania, ostatnie – Rumunia, 2019r.).

Obecnie recykling plastiku w Polsce realizowany jest na dwa sposoby: poprzez lokalny program recyklingu lub przez proces przemysłowy (peletyzacja). Lokalne programy przetwarzania odpadów z tworzyw sztucznych są prowadzone przez gminy, które zbierają surowce wtórne z gospodarstw domowych i przedsiębiorstw, udostępniając punty odbioru odpadów i dedykowane kosze. Odpady następnie są sortowane, przetwarzane lub mogą zostać sprzedane producentom.

Przygotowanie i przeprowadzanie procesów przemysłowych jest łatwiejsze, chociażby ze względu na fakt, że są one pozbawione są problemu sortowania. Przyjęte do przetworzenia plastiki są oczyszczane i rozdzielane na różne frakcje żywic w zależności od ich składu chemicznego.

Co to jest peletyzacja?

Peletyzacja, inaczej granulowanie, to przemysłowy recykling plastiku. Polega na rozdrobnieniu i zmieleniu odpadów z tworzyw sztucznych. Uzyskuje się materiał w postaci granulek wielkości ziaren kukurydzy. Następnie granulat wykorzystuje się do produkcji różnego rodzaju wyrobów takich jak tarcica z tworzyw sztucznych, wykładziny dywanowe czy panele kontenerowe.

Jak wygląda drugie życie plastiku?

Plastik z recyklingu to surowiec wykorzystywany m.in w produkcji rur, zabawek, zderzaków samochodowych i elementów elektronicznych. Butelki plastikowe (PET) mogą stać się wszystkim, od leżaka po etui na laptopa czy bluzę z polaru. Produkcja w oparciu o plastik z recyklingu wymaga znacznie mniej energii, a tym samym pomaga zmniejszyć naszą zależność od ropy.

Na czym polega efektywny recykling plastiku?

Większość z nas wie na czym polega recykling plastiku, oraz jaką pełni rolę w kwestii ochrony środowiska naturalnego. Samo sortowanie śmieci nie stanowi efektywnego recyklingu ponieważ główną jego zasadą jest ograniczanie ilości produkowanych śmieci.

Oto kilka pomysłów, jak wprowadzić tę regułę do swojego życia:

  1. Unikaj wody w jednorazowych plastikowych butelkach; zamiast tego kup butelkę wielokrotnego użytku, z filtrem. W miarę możliwości, wybieraj napoje w szklanych butelkach.
  2. Unikaj plastikowych toreb w sklepach spożywczych, aptekach lub punktach sprzedaży detalicznej. Zamiast tego używaj toreb wykonanych z papieru lub płótna.
  3. Wybieraj trwałe zabawki wykonane z przetworzonego plastiku, które można przekazać młodszemu rodzeństwu lub oddać na cele charytatywne.
  4. Nadaj plastikowym opakowaniom drugie życie, jeśli to możliwe. Pozostałe oddaj do recyklingu. Sprawdź w jaki sposób Twoja gmina zarządza odpadami i stosuj się do podanych wytycznych.

Jakie korzyści przynosi recykling tworzyw sztucznych?

Można wymienić szereg korzyści płynących z recyklingu tworzyw sztucznych. Tworzywa sztuczne poddane recyklingowi a następnie wykorzystane do produkcji innych przedmiotów zmniejszają zużycie paliw kopalnych a tym samym przyczyniają się do zwiększenia efektywności energetycznej, redukcji gazów cieplarnianych oraz zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza. Mniejsza ilość odpadów, to mniejsza powierzchnia potrzebna na ich składowanie w formie wysypisk, a to oznacza niższą ingerencję w środowisko. Recykling tworzyw sztucznych zapewnia również miejsca pracy w swojej dziedzinie i branżach pokrewnych.

Jakie są słabe strony recyklingu tworzyw sztucznych?

Choć w ostatnich latach świadomość odpowiedzialności za środowisko wzrosła, recykling śmieci wciąż dla wielu pozostaje tematem skomplikowanym. Najwięcej wątpliwości wzbudza sortowanie odpadów. Kosze na odpady selektywne rzadko informują użytkowników, co można a czego nie powinno się do nich wrzucać. Czy do pojemnika z plastikiem można wrzucić kartony po mleku, puszki po napojach, opakowania po środkach czystości? Czym są bioodpady? Czy papier i tekturę oddaje się w ten sam sposób? Na całym świecie pracodawcy, szkoły, centra handlowe razem ze środkami masowego przekazu prowadzą szereg kampanii mających na celu przybliżanie zasad odpowiedniego sortowania śmieci.

Jaka przyszłość czeka recykling?

W związku z wciąż wysoką ilością śmieci zanieczyszczających środowisko naturalne, jak i koniecznością uwzględnienia w recyklingu produktów obecnie nienadających się do przetwarzania, nadal poszukuje się nowych, bardziej wydajnych technologii. Przełomowym odkryciem okazało się wyodrębnienie enzymów, które rozkładają tworzywa sztuczne i umożliwiają m.in. przekształcenie starych komputerów w czystą wodę i metal wielokrotnego użytku czy rozkład opakowań tworzyw sztucznych, zalegających oceany. Dzięki wciąż rosnącej świadomości i trosce o środowisko, udoskonalanym metodom odzyskiwania materiałów oraz zaangażowaniu ze strony każdego z nas, recykling umożliwi nam stopniowe usuwanie skutków nadmiernego wytwarzania śmieci. Ma to szczególne znaczenie dla poprawy stanu środowiska a tym samym, zdrowia przyszłego społeczeństwa. Recykling plastiku i cały proces recyklingu plastiku to przyszłość.